Vorige week was het prachtig weer om lekker in de tuin bezig te gaan. Ik stond op ons terras te twijfelen over wat ik eens als eerste zou gaan doen. Aangezien het bijna winter is, lag dat terras vol met bladeren, takjes, dennennaalden en ander organisch materiaal. Prachtig spul om te gebruiken als mulch!
Ik besloot dat materiaal nu gelijk te verzamelen en in onze borders met aardbeien, bramen en kruiden uit te spreiden. Hopelijk houden de vele dennennaalden komend jaar de slakken tegen. Dan kunnen we zelf ook eens van de aardbeien genieten.
Na het terras had ik de slag te pakken en ben ik ook op de oprit en de straat voor ons huis alles op een hoop gaan vegen. Daar zullen onze buren wel blij mee zijn. En onze plantjes ook, want dat leverde weer een kruiwagen mulch op. In onze wijk liggen overal hoopjes bladeren die bijeengeveegd zijn. Misschien moet ik daar eens met de bakfiets langs fietsen voor nog meer gratis mulch.
Maar wat bedoel ik nou met mulch en waarom leg ik die troep tussen mijn planten?
Wat is mulch?
Mulch is de strooisellaag die in de natuur vanzelf ontstaat, maar in onze tuinen vaak ontbreekt. De laag bladeren, takjes, stro, mest, enzovoorts die de aarde afdekt op die plekken waar geen planten groeien. Mensen hebben vaak de neiging hun tuin net zo grondig op te ruimen als hun huis en elk blaadje en takje dat in hun ogen niet op de goede plek ligt op de ‘juiste’ plek te leggen. Vaak is dat in de GFT-bak of op straat. Of in de tuin van de buren..
Soms belandt het op een composthoop en wordt het daar door het bodemleven afgebroken tot compost. Compost bestaat dus eigenlijk uit de uitwerpselen van de beestjes die de plantenresten op de composthoop eten. Die compost wordt dan weer over de tuin verspreid en voedt zo weer de planten. Een prachtig proces waar we vast nog eens uitgebreid over zullen schrijven.
Maar in plaats van al die bladeren en andere plantenresten op de composthoop te leggen, kun je ze ook direct tussen je planten leggen en ze daar ter plekke laten composteren. Op deze manier hou je de bodem bedekt, net als in de natuur. Dit noem je mulchen. Eigenlijk kun je alle plantenresten wel gebruiken om mee te mulchen. Houtsnippers, stro, hooi, gemaaid gras, bladeren, oogstresten.. Je kunt zelfs speciaal planten in je tuin laten groeien om als mulch te gebruiken. Je knipt dan een paar keer per jaar de stengels en bladeren eraf en legt die tussen je planten.
Zes voordelen van mulch
Er zijn vast nog veel meer voordelen van mulch te bedenken, maar dit vind ik zelf toch wel de belangrijkste:
Je hoeft je planten minder vaak water te geven
Dankzij de mulchlaag verdampt er veel minder water uit de grond. Hierdoor hoef je je planten veel minder vaak water te geven. Ook absorbeert de mulch een hoop water, waardoor je tuin niet snel meer in een modderbad verandert. Dat water wordt in droge periodes weer afgegeven. Daardoor is de grond niet na één dag felle zon al kurkdroog en staan je planten niet te verleppen. Het werkt dus als een soort buffer.
Je hoeft minder onkruid te wieden
Een dikke laag mulch zorgt ervoor dat onkruid minder de kans krijgt. Onkruidzaden die onder de mulchlaag zitten krijgen te weinig zonnewarmte om te kiemen. Zaden die op de mulchlaag liggen, hebben geen grond om in te wortelen en te weinig water om te kiemen. De enkele zaden die toch weten uit te groeien tot heus onkruid, trek je heel gemakkelijk uit de losse mulchlaag.
Je hoeft minder te bemesten
Planten hebben, net als mensen, voeding nodig. Deze voeding halen planten uit de grond. Bij kale grond is de voeding op een gegeven moment op. Daarom moet je normaal gesproken de grond weer voeden door er mest of compost doorheen te mengen. In de natuur is dat niet nodig en ook in een tuin waar gemulcht wordt niet (of in ieder geval veel minder). De dikke laag organisch materiaal composteert namelijk langzaam en geeft zo het hele jaar door voedingsstoffen af aan de bodem. Hoe meer verschillende materialen je gebruikt als mulch, hoe meer verschillende voedingsstoffen je planten te eten krijgen. Daar worden je planten blij van en jij ook!
Het verbetert de bodemstructuur
Mulch is een feestmaal voor het bodemleven, de beestjes die onder de grond leven. Zij breken de mulch af en werken het dode organische materiaal de grond in, waardoor de bodemstructuur enorm verbetert.
De bodem bestaat uit mineralen (zand, klei of leem) en organisch materiaal. Het organische materiaal plakt de mineralen aan elkaar en vormt zo een soort klontjes met kleine luchtbelletjes ertussen. Door die kleine luchtbelletjes wordt de bodem goed geventileerd en kan een overschot aan water snel worden geabsorbeerd en afgevoerd. Als er te weinig organisch materiaal in de grond zit, kunnen de mineralen te dicht op elkaar komen te liggen. Daardoor ontstaat een bijna ondoordringbare laag, waar planten maar moeilijk in kunnen wortelen.
Dus hoe meer organisch materiaal er in de grond zit, hoe beter de bodemstructuur, hoe beter je planten kunnen wortelen. En hoe beter je planten kunnen wortelen, hoe meer voedingsstoffen ze kunnen opnemen, hoe beter ze zullen groeien. Mulchen is de makkelijkste manier om organisch materiaal aan de bodem toe te voegen.
Het voorkomt erosie
Mulch beschermt de grond eronder tegen weer en wind. Bij een flinke hoosbui spoelt normaal een hoop grond mee naar lager gelegen gebied. Zo verliezen in Vlaanderen akkers die op een helling liggen 1 tot meer dan 10 ton vruchtbare grond per hectare per jaar! Maar ook in gebieden zonder al te veel hellingen speelt erosie een rol. Als de grond juist droog is, neemt elke windvlaag weer wat mee en kwakt het ergens anders neer. Zo ontstaan duinen en zandverstuivingen. Grond die bedekt is door planten of door een laag mulch is gelukkig goed beschermd tegen erosie.
Het verlengt het groeiseizoen
Een dikke mulchlaag werkt isolerend. Het houdt de grond in het najaar dus langer warm en dat zorgt ervoor dat je planten langer doorgroeien. In het voorjaar werkt het andersom. Dan warmt de grond onder de mulchlaag minder snel op dan kale grond, omdat het zonlicht weerkaatst wordt in plaats van door de aarde geabsorbeerd. Om die reden halen sommige mensen de mulchlaag aan het eind van de winter tijdelijk weg, tot de grond genoeg is opgewarmd. Zelf zijn we daar meestal te lui voor. 😉
Mulchen jullie ook al in je tuin? En hoe bevalt dat?
Hoi Nienke en Rob,
Wij hebben helaas een klein tuintje en ja we hebben dit jaar al het organisch materiaal laten liggen en aangevuld. Alleen is een belangrijk deel van de bladeren van eiken afkomstig. En ik heb wel eens begrepen dat dat minder geschikt is. Het is op zich natuurlijk prima voor het overwinteren van diertjes, maar of het ook als voedsel dient vraag ik me dus af. Weten jullie hier meer over? En meestal doe ik in het voorjaar wel alle overgebleven blad weg, tegen de herfst groeit de laag vanzelf weer aan. Ik laat het dus in de zomer niet liggen. Misschien is dat wel een optie om het gewoon door de bovenlaag te mengen.
Erg leuk om over jullie tuin te lezen. Een heel werk hoor. Petje af. Het ontbreekt mij vaak aan discipline en misschien ook wel aan groene vingers.
Groeten en succes.
Ik had inderdaad ook begrepen dat eikenblad en walnootblad niet echt bevorderlijk is voor de groei van veel plantjes. Nienke die weet daar meer over. 😉 Zelf zou ik, als ik nogsteeds een kleine tuin had, een moestuinbak maken of kopen. Volgens het square foot gardening kan je daaruit met weinig moeite toch heel veel lekkers verbouwen! Bedankt voor het petje af, maar als dingen leuk zijn om te doen is het geen zwaar werk. 😉 Wij genieten er intens van!
Eikenblad vezuurt jouw grond. Daar kunnen idd groeten niet tegen. Ik laat het alleen in de herfts en de winter liggen. Daarna ruim ik alles op. Succes met de moestuin