Het was een lange, warme en droge zomer, maar nu is de herfst toch echt begonnen. Het leek me leuk om een terugblik op de zomer in onze tuin te geven. Ondanks de droogte hebben we weer veel uit eigen tuin kunnen eten en dat zullen we de komende tijd ook zeker nog doen.
Veel slakken in het voorjaar, weinig in de zomer
In het voorjaar zaten er behoorlijk wat slakken in onze tuin, waardoor een hoop zaailingen helaas het loodje hebben gelegd. Daarom hebben we nu om al onze moestuinbakken kopertape gedaan. Slakken houden niet van koper, want daar krijgen ze een schok van. Koper bouwt namelijk heel lichte statische elektriciteit op en slakken zijn daar heel gevoelig voor. Een smal koperdraadje, daar willen ze nog wel overheen, maar als de koperen rand minstens 3cm breed is, gaan ze er niet overheen.
We waren hier heel sceptisch over, want we hadden al van alles geprobeerd tegen slakken. Maar het werkt echt! We zagen de slakken eerst een stukje over het koper kruipen en dan ineens loslaten en naar achteren klappen. Ze houden zich dan nog wel aan het hout vast met een stukje van hun lichaam en proberen dan nog een keer om over het koper heen te komen. Na een paar keer proberen geven ze het op en kruipen ze weer naar beneden. Een enkele diehard gaat er misschien nog overheen, maar het houdt het gros van de slakken weg van onze plantjes.
We moeten wel opletten dat er geen planten over de tape heen hangen, want dan kruipen ze natuurlijk alsnog de bakken in via die planten. Dat is wel een aantal keer gebeurd, bijvoorbeeld toen we op vakantie waren. Maar een paar keer ’s avonds een rondje doen en alle slakken die ik tegenkwam uit de bak verwijderen was genoeg om onze plantjes weer genoeg te beschermen.
In mei en juni hadden we af en toe nog regen, maar toen het weer in juli zo droog werd, verdwenen de slakken onder de grond. Ik heb ze de rest van de zomer nauwelijks meer gezien. Pas in september zag ik er af en toe weer een, verstopt onder een dikke laag planten.
Heel veel bessen en ander fruit
Door het warme weer hadden we dit jaar heel veel fruit. De zwarte bessen, jostabessen, kruisbessen, aardbeien, frambozen en bramen hebben het allemaal heel goed gedaan. We hebben er al veel van gesnoept, maar er ligt ook nog een heleboel in de vriezer. Daarvan ga ik nog jam maken. Er wordt hier veel jam gegeten en het lijkt me heel fijn als die jam allemaal gemaakt is van fruit uit eigen tuin.
In de kas geen last van de droogte
In de kas heeft alles het ook heel goed gedaan, ondanks de droogte. Ons automatische regenwater-druppelirrigatiesysteem (zie dit bericht) heeft goed zijn werk gedaan. We hebben vooral heel erg veel tomaten, waarvan een groot deel nu in de vriezer ligt om in de winter te gebruiken. Maar ook de aubergines en de Nieuw-Zeelandse spinazie doen het erg goed! Verder staan er in de kas nog paprika, basilicum en zoete aardappel. De paprika en basilicum hebben het ook goed gedaan. Van de zoete aardappel zijn uiteraard alleen de bovengrondse delen zichtbaar. Ik ben heel benieuwd wat er onder de grond zit, maar ik laat ze nog even doorgroeien. Helaas geen komkommer, meloen en courgette dit jaar. Daarvan zijn de zaailingen in het voorjaar opgegeten door slakken.
Meerjarige groenten
We hadden al zuring en rabarber, maar ik wilde graag wat meer meerjarige groenten in de tuin. Meerjarige groenten hoef je maar één keer te zaaien of te planten en vervolgens kun je er jaren van oogsten. Dit jaar heb ik eeuwig moes gezaaid en dat heeft het heel goed gedaan. We hebben nu een aantal enorme planten staan en ook nog een aantal wat kleinere die ik kan weggeven aan anderen. In het voorjaar heb ik ook een meerjarig boerenkool plantje gekocht (een kruising tussen eeuwig moes en boerenkool) en die doet het ook goed. Ik ga eens kijken of ik die kan stekken. Volgend jaar hopelijk nog meer meerjarige groenten!
Heel veel, wel iets kleinere appels
De appelbomen hebben het dit jaar ook weer heel goed gedaan. De appels zijn wel iets kleiner dan vorig jaar, maar het zijn er wel enorm veel. We hebben weer een ladekast vol goede appels en twee kratten met minder goede appels, waar ik appelmoes en appelsap van ga maken. De eerste lading appelmoes is al klaar en goedgekeurd door onze jongste appelmoesliefhebber.
Amandelen houden van een warme zomer
De amandelbomen hebben duidelijk genoten van de lange warme zomer. De oogst was dit jaar echt enorm. Er zitten wel een hoop kleine amandelen tussen, waar waarschijnlijk geen nootje in zit, maar dan nog zullen we de komende tijd nog veel amandelen kunnen eten. Na de oogst heb ik de boompjes ook maar eens flink gesnoeid, want dat moest al een tijd gebeuren.
Pompoenen op een oude composthoop
In het voorjaar heb ik een heleboel pompoenzaden in een oude composthoop gedrukt om te zien wat dat zou doen. Dat deel van de tuin is overwoekerd door pompoenplanten. Ik dacht dat er wat kleinere pompoenen aan zouden komen, want ik dacht dat ik daar de zaden van had bewaard. Maar het bleken juist hele grote pompoenen te worden. Blijkbaar heb ik het niet goed onthouden. Of het is een kruising tussen twee rassen. Ik hoop maar dat het geen kruising is met een sierpompoen, want dan zijn ze niet eetbaar. En het zijn er juist zoveel. Eerst maar even proeven dus of ze niet bitter zijn, voordat ik er soep van ga maken.
Bloemenzee vol bijen en andere insecten
Verder hebben we heel veel bloemen gehad in de tuin. Sommige bloemen zaaien zichzelf zo fijn uit. Zo groeide er op verschillende plekken in de tuin komkommerkruid. Dat hebben we zoveel mogelijk laten staan. Het gonsde er altijd van de hommels en zweefvliegen.
In twee grote moestuinbakken had ik een bloemenmengsel gezaaid. Het zouden laagblijvende bloemen zijn, maar er groeiden een aantal erg hoge planten, zoals amaranth tussen. Ik weet niet of ze uit het mengsel kwamen of uit de grond die er dit voorjaar in is gegaan. Het stond wel heel leuk. Er kwamen heel veel honingbijen en andere insecten op het bloemenmengsel af.
In de kleine plantenbakken in de voortuin had ik ook bloemen gezaaid, maar dat had ik iets te laat in het jaar gedaan, vlak voor de droogte. Er kwam lange tijd niets van op, maar in september kwam er toch nog wat goudsbloem op en dat zorgde samen met de ijzerhard, witte spoorbloem en fuchsia voor wat kleur in de voortuin. In september heb ik een aantal keer een heel bijzondere vlinder gezien op de spoorbloemen in de voortuin: een kolibrievlinder! Het lijkt echt net een kleine kolibrie, zoals hij stil hangt in de lucht, terwijl hij nectar drinkt.
En dan nog alle bloemen en bloesems van alle bomen, struiken, fruit en kruiden in de tuin. Er zijn zelfs een aantal groenten gaan bloeien. Zo had ik in twee moestuinbakken preiplanten staan die dit jaar bloemen maakten. Daar kwamen heel veel bijen en zweefvliegen op af. Ook op de bloemen van de rucola en radijs in die bakken kwamen veel insecten af. Het mooie is dat er nu overal in die moestuinbakken nieuwe prei, rucola en radijs opkomt. Dat hoef ik volgend jaar niet meer te zaaien!